Uncategorized

หากมีใครถามผมว่าจะสืบทอดและรักษากิจการให้คงอยู่ต่อไปได้อย่างไร ผมจะตอบว่า “วิธีการมีอยู่อย่างเดียวคือ “ต้องพัฒนาและคิดสร้างสรรค์สิ่งใหม่อย่างต่อเนื่อง” คุณพ่อของผมเริ่มจากการสร้างกิจการขายเมล็ดพันธุ์ พี่ๆ ก็ได้ช่วยกันขยายกิจการสู่ธุรกิจอาหารสัตว์ เมื่อผมเข้ามาสืบทอดการบริหารต่อ ก็พัฒนาสู่ธุรกิจเลี้ยงไก่ เลี้ยงหมู เลี้ยงกุ้ง แปรรูปอาหาร ค้าปลีก โทรคมนาคม และอื่นๆ อย่างต่อเนื่อง จะเห็นว่าเราไม่เคยหยุดการพัฒนาเลย หลังจากทำธุรกิจเลี้ยงไก่ได้ไม่นาน ผมก็เริ่มทำธุรกิจเลี้ยงหมู ซึ่งก็มีรูปแบบคล้ายกับการเลี้ยงไก่ นั่นคือเครือเจริญโภคภัณฑ์ให้ลูกหมูแก่เกษตรกรเพื่อนำไปเลี้ยง หลังจากที่หมูโตแล้ว บริษัทก็จะรับซื้อกลับไป แล้วนำเนื้อหมูไปแปรรูปและขายเป็นอาหารต่อไป เครือฯ เป็นผู้สร้างฟาร์มเลี้ยงหมูและจัดหาอาหารสัตว์ให้เกษตกร ในช่วงทศวรรษที่ 2510-2520 เครือฯ ได้ร่วมมือทางธุรกิจกับบริษัทในยุโรปและสหรัฐอเมริกา นำเข้าหมูที่ได้รับการปรับปรุงพันธุ์แล้วสู่ประเทศไทย อย่างไรก็ตาม เนื้อหมูของยุโรปและสหรัฐอเมริกาไม่ถูกปากคนไทยนัก ทำให้ เครือฯ ริเริ่มที่จะพัฒนาพันธุ์หมูขึ้นเองจนสำเร็จ สามารถนำหมูพันธุ์ใหม่ออกวางขายในตลาดได้ช่วงทศวรรษ 2530 กุ้งกุลาดำ เป็นกุ้งพันธุ์พื้นเมืองของประเทศไทย ซึ่งได้รับความนิยมจากผู้บริโภคเป็นอย่างมาก แต่สำหรับธุรกิจการเพาะเลี้ยงกุ้งนั้น แรกเริ่มมาจากประเทศญี่ปุ่นตั้งแต่ทศวรรษ 2500 แล้ว จากนั้นจึงถ่ายทอดไปยังไต้หวัน การที่ญี่ปุ่นมีชื่อเสียงในธุรกิจนี้มายาวนาน เครือฯ จึงเริ่มต้นธุรกิจเลี้ยงกุ้งโดยร่วมทุนกับบริษัทญี่ปุ่นก่อน แต่ปรากฏว่า กุ้งของญี่ปุ่นไม่เหมาะกับสภาพอากาศของเมืองไทย ขณะนั้นเครือเจริญโภคภัณฑ์มีธุรกิจอาหารสัตว์และธุรกิจเลี้ยงไก่ที่ไต้หวัน ประธานที่รับผิดชอบงานบริหารธุรกิจที่ไต้หวันได้อธิบายให้ผมฟังว่า “ธุรกิจเลี้ยงกุ้งที่ไต้หวันเองก็ประสบความสำเร็จอย่างมาก” ผมจึงเสนอกลับไปว่า “ถ้าคุณสนใจธุรกิจเลี้ยงกุ้ง ขอให้นำเทคโนโลยีของไต้หวันเข้ามาในประเทศไทย ผมจะให้คุณดูแลธุรกิจนี้” สุดท้ายเราจึงตัดสินใจนำเทคโนโลยีจากไต้หวันเข้ามาเพาะเลี้ยงกุ้งกุลาดำของประเทศไทย และภายหลังได้เปลี่ยนเป็นการเลี้ยงกุ้งขาวพันธุ์ L. Vannamei ซึ่งเป็นกุ้งสายพันธุ์อเมริกาใต้ที่ทนต่อโรคได้ดี กระบวนการเลี้ยงกุ้ง ก็คล้ายคลึงกับกระบวนการเลี้ยงไก่ และหมู กล่าวคือ เราเริ่มจากการเลี้ยงลูกกุ้งก่อน หลังจากนั้นส่งลูกกุ้งให้เกษตรกรเลี้ยงกุ้งนำไปเลี้ยงต่อ เครือเจริญโภคภัณฑ์เริ่มส่งออกกุ้งกุลาดำที่เลี้ยงในประเทศไทยไปญี่ปุ่นตั้งแต่ปีพ.ศ.2530...

ผมมีโอกาสได้ไปประเทศจีนบ่อยขึ้น ทุกครั้งที่ไปประเทศจีน ผมจะดูรายการโทรทัศน์ของจีนทั้งด้วยความบังเอิญบ้างและด้วยความตั้งใจบ้าง ผมคิดว่าเนื้อหารายการโทรทัศน์ของจีนนั้นไม่ค่อยน่าสนใจเลย ทันใดนั้นความคิดอยากเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ตั้งแต่สมัยเด็กก็ผุดขึ้นมา ทำให้ผมเกิดความคิดต้องการจะผลิตรายการโทรทัศน์ที่สนุกและมีสาระเพื่อออกอากาศในประเทศจีน ผมมีเพื่อนชาวไต้หวันคนหนึ่งชื่อ มร. ออง ปิ่ง หรง (Mr. Ongg Bing Rong) เขาเป็นผู้บุกเบิกกิจการโทรทัศน์ที่ไต้หวัน มีพรสวรรค์ด้านโทรทัศน์ และทำงานในตำแหน่งสำคัญของสถานีโทรทัศน์ อีกทั้งยังร่วมบุกเบิกทำ “สถานีโทรทัศน์จีน” (China TV) ซึ่งเป็นสถานีโทรทัศน์ท้องถิ่นของไต้หวันอีกด้วย มร. ออง เป็นตัวแทนของสื่อไต้หวัน แต่เขาใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ในประเทศญี่ปุ่น ที่ญี่ปุ่นหากเอ่ยถึงชื่อ มร. ออง ที่เป็นคุณพ่อของคุณจูดี้ ออง (Judy Ongg) นักร้องชื่อดัง ทุกคนต่างก็รู้จักทั้งนั้น เครือเจริญโภคภัณฑ์เริ่มเข้าไปลงทุนที่ไต้หวันตั้งแต่ยุค 2510 ผมเดินทางไปไต้หวันบ่อยครั้ง และได้รู้จักกับ มร. ออง ซึ่งเป็นผู้ผลิตรายการโทรทัศน์ที่โดดเด่นจากการแนะนำของนักธุรกิจชาวไต้หวันท่านหนึ่ง เมื่อเราได้พบกันก็รู้สึกชอบพอกันทันที และไปมาหาสู่จนกลายเป็นเพื่อนสนิท ช่วงทศวรรษ 2520 ในแวดวงชาวจีนโพ้นทะเล ไม่มีใครรู้จักและคุ้นเคยรายการโทรทัศน์ของต่างประเทศดีเท่ากับ มร. ออง ผมได้ก่อตั้งบริษัทผลิตรายการโทรทัศน์ขึ้นที่ฮ่องกงและเซี่ยงไฮ้ โดยเชิญ มร. ออง มาดำรงตำแหน่งประธาน ในฐานะที่เป็นสปอนเซอร์สถานีโทรทัศน์ CCTV ของจีน เราจึงได้รับโอกาสให้นำรายการที่ผลิตขึ้นมาออกอากาศที่สถานีโทรทัศน์แห่งนี้ และเป็นที่มาของรายการChia Tai Variety Show รายการ Chia Tai Variety Show...

วันหนึ่งพี่ชายซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องของผมมาถามว่า “สนใจอยากเป็นตัวแทนส่งออกมอเตอร์ไซค์ซิ่งฝูที่ผลิตโดยประเทศจีนไหม”ตอนนั้นเป็นช่วงต้นทศวรรษ 2520 ซึ่งเครือเจริญโภคภัณฑ์เพิ่งเข้าไปทำธุรกิจในจีนได้ไม่นาน สมัยนั้นเซี่ยงไฮ้เป็นผู้ผลิตรถมอเตอร์ไซค์ยี่ห้อ “ซิ่งฝู” (Xingfu) และเป็นช่วงที่จีนขาดแคลนเงินตราต่างประเทศ จึงต้องการจะใช้การส่งออกเพื่อดึงดูดเงินตราต่างประเทศ เครือเจริญโภคภัณฑ์ได้จัดประชุมที่ฮ่องกงเพื่อปรึกษาหารือเรื่องนี้ และเมื่อบรรดาผู้บริหารระดับสูงได้รับทราบต่างก็พากันแสดงท่าทีไม่ค่อยมั่นใจว่าธุรกิจตัวแทนขายมอเตอร์ไซค์ซิ่งฝูจะมีความเป็นไปได้ และมีความคิดเห็นทำนองว่า “นี่ไม่ใช่การขายของโบราณใช่ไหม แบบรถดูโบราณ ทำความเร็วได้น้อย คงไม่มีคนต้องการซื้อ” เนื่องจากแม้ว่ามอเตอร์ไซค์ยี่ห้อซิ่งฝูจะผลิตโดยบริษัทของเซี่ยงไฮ้แต่กลับมีโมเดลเหมือนรถมอเตอร์ไซต์ที่ผลิตในยุโรปช่วงทศวรรษ 2480-2490 ในที่ประชุม ผมตอบไปว่า “ถ้าเครือเจริญโภคภัณฑ์ได้เป็นตัวแทนเพียงรายเดียวในโลก ผมจะทำ” และได้บอกกับพี่ชายที่เป็นญาติผู้พี่ของผมว่า “เงื่อนไขคือให้ผู้ซื้อชำระเงินที่ฮ่องกง แล้วรับสินค้าที่จีน พี่ไปถามเจ้าของโรงงานที่เซี่ยงไฮ้ว่าตกลงตามเงื่อนไขที่ผมเสนอไหม” คนในที่ประชุมเมื่อได้ยินดังนั้นก็รู้สึกสงสัยปนประหลาดใจ แต่ผมมีแผนในใจแล้ว...

ปีพ.ศ. 2522 ฮ่องกงยังคงอยู่ภายใต้การปกครองของอังกฤษ มีหมู่บ้านชาวประมงเล็กๆ แห่งหนึ่งที่ตั้งอยู่ข้างๆ เกาะฮ่องกง เมืองนั้นคือ“เซินเจิ้น” ซึ่งมีประชากรอยู่เพียงไม่กี่หมื่นคน แตกต่างกับปัจจุบันที่เซินเจิ้นมีประชากรมากกว่า 10 ล้านคน สมัยนั้นเซินเจิ้นยังไม่มีโรงแรมที่จะสามารถเข้าพักได้สักแห่ง เมื่อเติ้ง เสี่ยวผิง ได้กลับมามีบทบาททางการเมืองอีกครั้ง หลังจากที่ถูกปลดออกในช่วงปฏิวัติวัฒนธรรมจีน ท่านได้ตั้งหมู่บ้านชาวประมงเล็กๆ แห่งนี้เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษที่กลายเป็นต้นแบบดึงดูดการลงทุนจากต่างประเทศ ในตอนนั้นบริษัทต่างประเทศส่วนใหญ่ต่างมองเขตเศรษฐกิจพิเศษเซินเจิ้นด้วยความเคลือบแคลงสงสัย แต่ผมกลับเชื่อมั่นท่านเติ้ง เสี่ยวผิง เนื่องจากตั้งแต่ช่วงก่อนการปฏิวัติวัฒนธรรม ท่านก็มีวิสัยทัศน์ที่เปิดโอกาสให้ภาคเอกชนมีบทบาทในการพัฒนาเศรษฐกิจแล้ว เมื่อผมได้กลับไปประเทศจีนอีกครั้ง ผมรู้สึกได้ถึงความปรารถนาและความกระตือรือร้นของชาวจีนซึ่งอยากจะมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ผมเชื่อมั่นเป็นอย่างมากว่าจีนจะไม่กลับไปเดินบนเส้นทางดังเช่นสมัยปฏิวัติวัฒนธรรมอีกแล้ว ในปีพ.ศ. 2523 รัฐบาลจีนประกาศจัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษอย่างเป็นทางการ ซึ่งประกอบด้วย 4 เมือง ได้แก่ เมืองเซินเจิ้น เมืองจูไห่ เมืองซัวเถา ของมณฑลกวางตุ้ง และเมืองเซี่ยเหมิน ในมณฑลฝูเจี้ยน หลังจากการปฏิวัติวัฒนธรรมสิ้นสุดลง ข้าราชการระดับผู้บริหารท้องถิ่นในสมัยที่คุณพ่อยังทำธุรกิจฟาร์มเกษตรอยู่ที่ซัวเถา ก็ทยอยกลับมามีบทบาทการเมืองอีกครั้ง การเจรจาร่วมทุนทางธุรกิจเกิดขึ้นที่บ้านของข้าราชการระดับสูงท่านหนึ่งซึ่งเป็นเพื่อนเก่าของคุณพ่อในมณฑลกวางตุ้ง เครือเจริญโภคภัณฑ์ บริษัทคอนติเนนตัล เกรน ของสหรัฐอเมริกา และรัฐบาลจีนได้ร่วมลงทุนก่อตั้งบริษัท “เจียไต๋คอนติ” (Chia Tai Conti) ซึ่งชื่อบริษัทตั้งตามชื่อร้านเจียไต๋ กิจการเมล็ดพันธุ์ที่คุณพ่อตั้งขึ้นที่กรุงเทพฯ เครือเจริญโภคภัณฑ์ได้ใช้ชื่อ “เครือเจียไต๋” (Chia Tai Group) ที่ประเทศจีนตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ไม่นานรัฐบาลท้องถิ่นของเมืองเซินเจิ้นได้อนุมัติใบอนุญาตประกอบกิจการให้เครือเจียไต๋ได้ใบอนุญาตฯ เลขที่ 0001 ซึ่งหมายถึง เครือฯ เป็นบริษัทต่างชาติรายแรกที่เข้าไปลงทุนที่เซินเจิ้น ในปีพ.ศ. 2524...

ในฐานะที่เครือเจริญโภคภัณฑ์เป็นลูกค้ารายใหญ่ของธนาคารเชสแมนฮัตตัน (Chase Manhattan Bank) ที่ปัจจุบันคือเจพีมอร์แกนเชส (J.P. Morgan Chase) ธนาคารเชสแมนฮัตตันได้แนะนำให้เรารู้จักกับบริษัทที่ทำธุรกิจไก่เนื้อของสหรัฐอเมริกา ต่อมาด้วยการแนะนำของธนาคารฯ อีกเช่นกัน เครือฯ ก็ได้ร่วมมือทางธุรกิจในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับบริษัทคอนติเนนตัล เกรน ( Continental Grain) ซึ่งเป็นบริษัททำธุรกิจค้าวัตถุดิบรายใหญ่ของสหรัฐอเมริกา ในปีพ.ศ. 2521 จีนเริ่มดำเนินนโยบายเปิดประเทศ เครือเจริญโภคภัณฑ์ได้ตัดสินใจทันทีในการร่วมลงทุนกับบริษัทคอนติเนนตัล เกรน ทำธุรกิจอาหารสัตว์ที่จีนแผ่นดินใหญ่ หลังจากที่ผมกลับจากจีนในช่วงทศวรรษ 2490 ผมก็ไม่ได้กลับไปจีนอีกเลย เพราะในช่วงที่การปฏิวัติวัฒนธรรมแผ่ขยายไปทั่วประเทศจีน (พ.ศ. 2503-2513) ชาวจีนโพ้นทะเลไม่สามารถกลับไปแผ่นดินบ้านเกิดที่จากมาได้ ปลายปีพ.ศ. 2522 หลังจากที่ไม่ได้กลับไปจีนนานกว่า 20 ปี ผมก็ได้มีโอกาสเดินทางไปประเทศจีนอีกครั้งกับผู้บริหารระดับสูงของบริษัทคอนติเนนตัล เกรน โดยนั่งเครื่องบินจากฮ่องกงไปกวางเจา การเดินทางครั้งนี้มีเวลาในจีนสั้นมาก หลังจากที่หารือทางธุรกิจเสร็จลงในช่วงเช้า ตอนเย็นก็รีบบินกลับฮ่องกงเลย ย้อนกลับไปในช่วงปลายยุคทศวรรษ 2490 ผมเคยไปเรียนมัธยมที่กวางเจา 1 ปี ตอนนั้นกวางเจาเป็นเมืองศูนย์กลางของจีนตอนใต้ที่เจริญรุ่งเรืองมาก อีกทั้งยังเป็นเมืองที่ดึงดูดชาวฮ่องกงเป็นจำนวนมากอีกด้วย เมื่อได้กลับไปกวางเจาอีกครั้ง ภาพที่สะท้อนในสายตาของผมกลับเป็นบรรยากาศที่วังเวงของช่วงปฏิวัติวัฒนธรรม วัดวาอารามและโบราณวัตถุที่มีค่าทางวัฒนธรรมถูกทำลายไปมาก กวางเจาแทบไม่เหลือเค้าความเจริญในอดีตให้เห็นเลย บรรยากาศที่หดหู่เช่นนี้ หลายบริษัทที่ตั้งใจจะกลับเข้ามาลงทุนต่างก็ถอยทัพ แต่ผมไม่คิดถอย เพราะคิดว่า “นี่แหละคือโอกาส” ในประเทศที่เศรษฐกิจพัฒนาแล้วอย่างสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่น โอกาสการพัฒนาธุรกิจจะมีน้อย ขณะที่ประเทศจีนหลังการปฏิวัติวัฒนธรรมนั้นล้าหลังไปมาก ซึ่งเราสามารถเข้าไปบุกเบิกตั้งแต่ต้นได้ ดังนั้นผมจึงตัดสินใจไปลงทุนที่จีน การได้หวนกลับไปยังประเทศจีนในรอบนี้ ผมมีความตั้งใจว่าจะต้องหาโอกาสไปซัวเถาเพื่อเยี่ยมครูเฉิน ซึ่งเป็นคุณครูประจำชั้นสมัยประถมที่ผมให้ความเคารพและระลึกถึงท่านอยู่เสมอ ในสมัยปฏิวัติวัฒนธรรม การติดต่อทางไปรษณีย์ระหว่างจีนกับต่างประเทศถูกสั่งห้าม ผมจึงไม่ได้ทราบถึงชีวิตความเป็นอยู่ของครูเลย ผมใช้โอกาสที่ไปกวางเจาเพื่อคุยเรื่องธุรกิจครั้งที่ 2...

ผมเคยกล่าวไปแล้วว่า เครือเจริญโภคภัณฑ์มีความร่วมมือทางธุรกิจกับบริษัท TAKII Seed Co., Ltd. มาตั้งแต่สมัยคุณพ่อแล้ว และเมื่อผมเข้ามารับช่วงบริหารงานเครือฯ ก็ได้มีความร่วมมือกับประเทศญี่ปุ่นเพิ่มมากขึ้น ในปีพ.ศ. 2515 โรงชำแหละไก่แห่งแรกที่บางนานำเข้าเครื่องแช่แข็งจากบริษัทคู่ค้าในประเทศญี่ปุ่น ในปีต่อมา เครือเจริญโภคภัณฑ์เริ่มส่งออกเนื้อไก่สดแช่แข็งไปญี่ปุ่น โดยผ่านบริษัท Itoman Corporation (ปัจจุบันคือบริษัท Sumikin Bussan) เมื่อเห็นความสำเร็จของเครือเจริญโภคภัณฑ์ บริษัทอื่นๆ ในประเทศไทยก็เริ่มลงทุนทำธุรกิจเลี้ยงไก่อย่างต่อเนื่อง จนทำให้ช่วงหนึ่ง ญี่ปุ่นนำเข้าเนื้อไก่สดแช่แข็งจากประเทศไทยถึงร้อยละ 30 ของเนื้อไก่สดแช่แข็งที่นำเข้าทั้งหมด แต่น่าเสียดายที่ในปีพ.ศ. 2547 เกิดไข้หวัดนกระบาดเข้ามายังประเทศไทย ทำให้ไทยไม่สามารถส่งออกเนื้อไก่สดแช่แข็งได้จนถึงปีพ.ศ. 2556 โชคดีที่เครือเจริญโภคภัณฑ์ได้ร่วมมือทางธุรกิจกับบริษัทที่ผลิตอาหารและเครือข่ายธุรกิจร้านอาหาร (Chain Restaurant) ของญี่ปุ่นมาตั้งแต่ปลายทศวรรษ 2530 ที่ได้มีการปรับเปลี่ยนจากการส่งออกเนื้อไก่สดแปรรูปมาเป็นส่งออกอาหารแปรรูปปรุงสุก โดยปัจจุบันปริมาณการส่งออกผลิตภัณฑ์ของเครือฯ ไปยังญี่ปุ่นคิดเป็นร้อยละ 20 ของปริมาณการส่งออกทั้งหมดของเครือฯ นอกจากญี่ปุ่น ผมยังมีโอกาสเดินทางไปไต้หวันบ่อยครั้ง โดยครั้งแรกคือตอนต้นทศวรรษ 2500 ระหว่างการเดินทางไปญี่ปุ่น สมัยนั้นสนามบินไต้หวันมีรถแท็กซี่น้อยมาก เพื่อนของพี่ชายผมขับรถยนต์ยี่ห้อโฟล์คมารับที่สนามบิน ซึ่งเป็นคุณลักษณะหนึ่งของชาวจีนโพ้นทะเลที่มักจะมีคนรู้จักในหลายประเทศทั่วโลก และด้วยความช่วยเหลือของคนจากหลายวงการ ผมจึงได้เปิดโรงงานอาหารสัตว์แห่งแรกที่ไต้หวันในปีพ.ศ. 2510 ผมเคยเรียนหนังสือที่ซัวเถาและสามารถพูดภาษาจีนแต้จิ๋วได้ แต่ยังพูดภาษาจีนกลางซึ่งเป็นภาษาจีนมาตรฐานไม่ค่อยดีนัก ระหว่างที่ได้ติดต่องานกับคนไต้หวัน ทำให้ภาษาจีนกลางของผมพัฒนาดีขึ้นเป็นลำดับจนสามารถสื่อสารได้คล่อง ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างมากในภายหลัง ต่อมากิจการที่ไต้หวันได้พัฒนาไปสู่ธุรกิจเลี้ยงไก่และอุตสาหกรรมแปรรูปอาหารจากเนื้อสัตว์ ขณะที่บริษัทซึ่งจดทะเบียนในท้องถิ่นก็เปลี่ยนเป็นบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ไต้หวันด้วย ฮ่องกงเป็นหนึ่งในฐานสำคัญของเครือเจริญโภคภัณฑ์มานาน โดยในปลายทศวรรษ 2490 เครือฯ ได้เข้าไปตั้งบริษัทอาหารสัตว์และบริษัทนำเข้าไข่ไก่ พอมาถึงทศวรรษ 2510 ก็ได้สร้างโรงงานอาหารสัตว์ นอกจากนี้ยังได้ตั้งบริษัทลูกของเครือฯ ซึ่งเป็นบริษัทโฮลดิ้ง (holding...

สิ่งที่ต้องทำเป็นอันดับแรก คือ ทำให้เกษตรกรเชื่อมั่นในรูปแบบการเลี้ยง ในปีพ.ศ. 2513 ผมนำเข้าไก่เนื้อจากบริษัท อาร์เบอร์ เอเคอร์ส ของสหรัฐอเมริกา ไก่เนื้อจำเป็นต้องมีคนเลี้ยง บริษัทอาหารสัตว์เซ็นสัญญากับเกษตรกรผู้เลี้ยงไก่ ให้เกษตรกรเป็นผู้เลี้ยง เมื่อไก่โตได้น้ำหนักที่ตกลงกันไว้แล้วบริษัทจึงรับซื้อกลับไป ที่สหรัฐฯ รูปแบบการเลี้ยงแบบนี้แพร่หลายมากแล้ว ผมจึงตัดสินใจนำรูปแบบธุรกิจนี้จากสหรัฐอเมริกาเข้ามาในประเทศไทย เครือเจริญโภคภัณฑ์ใช้รูปแบบการบริหารที่บริษัทเป็นผู้รับผิดชอบทั้งหมด เราสัญญาจะช่วยผู้เลี้ยงไก่กู้เงินจากธนาคาร แนะนำการสร้างฟาร์มเลี้ยงไก่ จัดหาอาหารที่ใช้เลี้ยงไก่และวัคซีนป้องกันโรคให้เกษตรกร รวมถึงส่งสัตวแพทย์เข้าไปให้บริการด้วย ในช่วงแรกเกษตรกรผู้เลี้ยงไก่ไม่เชื่อเลยว่าจะมีบริษัทที่ดีขนาดนี้ ไม่ว่าราคาตลาดอยู่ที่เท่าไร ซีพีจะรับซื้อตามราคาที่ระบุไว้ในสัญญาเมื่อไก่โต ผมไปตามบ้านของเกษตรกรที่เลี้ยงไก่ ค่อยๆ อธิบายให้พวกเขาเข้าใจ ในที่สุดก็มีเกษตรกรเลี้ยงไก่รายหนึ่งในอำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ตกลงเซ็นสัญญากับเรา จนกระทั่งปีพ.ศ. 2518 เริ่มมีการเลี้ยงไก่เนื้อในปริมาณมาก กลุ่มเกษตรกรเลี้ยงไก่ที่เคยเชื่อครึ่งไม่เชื่อครึ่ง เมื่อเห็นว่ามีผู้หันมาเลี้ยงไก่ในรูปแบบที่เครือเจริญโภคภัณฑ์แนะนำ ก็ค่อยๆ มีเกษตรกรรายอื่นๆ ทยอยเลี้ยงตามกันมา ต้นปีพ.ศ. 2516 เครือเจริญโภคภัณฑ์ได้สร้างโรงฟักไข่เพื่อส่งลูกไก่เนื้อจำนวนมากให้เกษตรกรผู้เลี้ยงไก่ ขณะเดียวกันก็ได้สร้างโรงงานอาหารสัตว์ โรงเชือด และโรงงานแปรรูปเนื้อไก่ที่บางนาซึ่งเป็นเขตชานเมืองของกรุงเทพฯ เมื่อไก่มีขนาดเท่ากันก็สามารถทำการแปรรูปขั้นต้นด้วยเครื่องถอนขนไก่ได้ การแปรรูปเนื้อไก่ด้วยระบบอัตโนมัติที่เคยเป็นปัญหาค้างคามาหลายปีก็ได้รับการแก้ไขในที่สุด เมื่อเครือเจริญโภคภัณฑ์ได้สร้างโรงงานอาหารสัตว์ขึ้นเองแล้ว ก็สามารถผลิตอาหารสัตว์ให้พอเพียงกับการใช้งานได้ นอกจากนี้ยังจัดตั้งบริษัทก่อสร้างฟาร์มไก่ และบริษัทขนส่งไก่อีกด้วย เครือฯ ได้สร้างระบบการผลิตแบบครบวงจรในประเทศไทย กล่าวคือ ตั้งแต่อาหารสัตว์ที่เป็นต้นน้ำ จนถึงการแปรรูปเนื้อไก่ที่เป็นปลายน้ำ ในช่วงต้น เกษตรกรผู้เลี้ยงไก่ที่เซ็นสัญญากับเครือเจริญโภคภัณฑ์ ส่วนใหญ่อยู่ในอำเภอศรีราชา ในปีพ.ศ. 2520 เครือฯ จึงได้ลงทุนสร้างโรงงานอาหารสัตว์ในอำเภอศรีราชาขึ้น และภายหลังเครือฯ ยังได้จัดรวมเอาทุกห่วงโซ่การผลิตเข้าไว้ด้วยกันอย่างครบถ้วน เพื่อสร้างระบบการผลิตแบบครบวงจร กล่าวคือ นำโรงงานอาหารสัตว์โรงฟักไข่ ฟาร์มเลี้ยงไก่ โรงเชือดและโรงงานแปรรูปมาไว้ในบริเวณเดียวกัน ลูกไก่ที่ได้จากการฟักแล้วจะถูกส่งไปฟาร์มเลี้ยงไก่ที่อยู่ใกล้เคียง อาหารสัตว์ก็จะส่งมาจากโรงงานที่อยู่ไม่ห่างกันนัก หลังจากที่ไก่โตแล้ว...

ผมมีปัญหาหนึ่งข้อที่จำเป็นต้องแก้ไขนั่นก็คือ ทำให้ขนาดของไก่เนื้อเท่ากัน ในช่วงที่ผมทำงานที่สหพันธ์สหกรณ์ค้าไข่แห่งประเทศไทย ผมเคยคิดจะนำเครื่องจักรเข้ามาใช้ ทำให้การแปรรูปถอนขนไก่เนื้อเป็นระบบอัตโนมัติทั้งหมด แต่ก็ทำไม่สำเร็จ สาเหตุก็เนื่องมาจากขนาดของไก่พื้นเมืองของประเทศไทยนั้นไม่เท่ากัน ดร.ชำนาญ ยุวบูรณ์ ซึ่งเคยเป็นประธานสหกรณ์ค้าไข่แห่งประเทศไทย เคยชี้แนะผมว่า “ควรจะเลี้ยงไก่เนื้อให้มีขนาดเท่ากัน”สมัยนั้นสหรัฐอเมริกามีการเลี้ยงไก่เนื้อที่มีขนาดเท่ากันอย่างแพร่หลาย โดยได้มาจากการผสมและพัฒนาไก่พันธุ์ ลูกไก่ที่ได้รับการผสมแล้ว ใช้เวลาในการเลี้ยงให้โตเพียง 8 สัปดาห์ ยิ่งไปกว่านั้นยังมีน้ำหนักประมาณ 1.5 กิโลกรัมเท่าๆ กันอีกด้วย ผมเป็นลูกค้ารายใหญ่ของธนาคารเชสแมนฮัตตัน (Chase Manhattan Bank) ของสหรัฐอเมริกา (ปัจจุบันคือเจพีมอร์แกนเชส : J.P. Morgan Chase) ธนาคารแห่งนี้เป็นผู้ดูแลงบบัญชีนำเข้าและส่งออกของเครือเจริญโภคภัณฑ์ ธนาคารเชสแมนฮัตตันแนะนำให้ผมรู้จักกับบริษัท อาร์เบอร์ เอเคอร์ส (Arbor Acres) ซึ่งเป็นบริษัทไก่พันธุ์ที่ใหญ่ที่สุดของสหรัฐฯ อาร์เบอร์ เอเคอร์ส กับธนาคารเชสแมนฮัตตันมีความเกี่ยวข้องกัน ประธานของธนาคารเชสแมนฮัตตันในสมัยนั้นคือ David Rockefeller ซึ่งเป็นหลานชายของ John D. Rockefeller ราชาค้าน้ำมันรายใหญ่ของสหรัฐอเมริกา ส่วนพี่ชายของ David Rockefeller ก็คือ Nelson Rockefeller เป็นรองประธานาธิบดีสหรัฐฯ ในสมัยประธานาธิบดี Gerald Ford (สิงหาคม พ.ศ. 2517-มกราคม พ.ศ. 2520) และเป็นนักธุรกิจ ซึ่ง Nelson Rockefeller...

บริษัทของเราเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง ผมตระหนักว่า ถึงเวลาแล้วที่เครือเจริญโภคภัณฑ์จะต้องเปลี่ยนจากกิจการครอบครัวไปสู่กิจการที่บริหารโดยบุคลากรที่มีความเป็นมืออาชีพ ผมตัดสินใจเชิญบุคลากรที่มีความสามารถจากภายนอกมาช่วยบริหารงานแทนคนในครอบครัว เพราะผู้ที่ไม่มีความชำนาญในการบริหารธุรกิจ ในไม่ช้าก็อาจจะตามการพัฒนาของโลกธุรกิจไม่ทัน ผมทำเช่นนี้ก็เพื่อจะหลีกเลี่ยงความขัดแย้งระหว่างญาติพี่น้องที่อาจกระทบต่อกิจการในอนาคต ถึงแม้ว่าญาติพี่น้องในรุ่นคุณพ่อและรุ่นของผมจะร่วมมือร่วมใจกันสร้างบริษัทจนเติบใหญ่ แต่คุณพ่อก็ยังคงเป็นห่วงว่าจะมีความขัดแย้งเกิดขึ้นภายในครอบครัว คุณพ่อจึงขอให้ลูกๆ แยกออกไปอยู่ต่างหากหลังจากที่แต่งงานแล้ว โดยไม่อนุญาตให้อาศัยอยู่ในบ้านต่อ คุณพ่อเคยกล่าวว่า “ไม่ว่าพี่น้องจะปรองดองกันมากเท่าใด เพียงแต่เมื่อมีสะใภ้เข้ามาในบ้านแล้ว พี่น้องก็อาจจะมีปากเสียงกันด้วยเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ได้” ในบรรดาธุรกิจของชาวจีนโพ้นทะเล มีจำนวนไม่น้อยที่ลูกหลานรุ่นที่ 2 และ 3 ยังคงเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารงานของกิจการครอบครัว แต่ก็มีจำนวนไม่น้อยที่ครอบครัวแตกแยกกัน จนทำให้ธุรกิจล่มสลายไปด้วย ผมตัดสินใจยกเลิกระบบบริหารงานแบบครอบครัว โดยบอกกล่าวกับบรรดาพี่สาวที่ทำงานในบริษัทว่า “ผมจะให้ผลตอบแทนและสวัสดิการที่ดีกว่างานที่พี่ๆ ทำอยู่ พี่จะได้พักผ่อนและมีความสุขกับการใช้ชีวิตอย่างเต็มที่” และขอให้พี่สาวออกจากงานที่บริษัท ความลำบากใจที่สุดคือการบอกกับพี่สะใภ้คนโต ซึ่งท่านเป็นคนดีมาก ไม่เห็นแก่ตัว หลังจากที่ท่านประธานจรัญก่อตั้งธุรกิจอาหารสัตว์แล้ว พี่สะใภ้เป็นผู้ดูแลรับผิดชอบงานด้านบัญชีมาโดยตลอด ผมลำบากใจที่ต้องขอให้พี่สะใภ้ออกจากงาน แต่เพื่อบริษัท ผมจำเป็นต้องตัดสินใจแบบนั้น ผมพูดกับพี่สะใภ้ว่า “ไม่ว่าพี่จะเสียสละ อุทิศตนเองให้บริษัทเพียงใด คนอื่นก็อาจยังมีความเคลือบแคลงสงสัย เพราะพี่เป็นภรรยาของประธานบริษัท” ผมค่อยๆ พูดเกลี้ยกล่อมให้คนในครอบครัวออกจากงานบริหาร และเปลี่ยนให้คนหนุ่มสาวที่มีความสามารถเฉพาะด้านมาทำงานแทน ผมยังตั้งกฎขึ้นมาอีกข้อหนึ่งนั่นคือ ไม่ให้ลูกหลานของตระกูลเข้ามาบริหารธุรกิจเกษตร ซึ่งเป็นธุรกิจหลักของบริษัท และแน่นอนว่าหมายรวมถึงลูกชายของผมด้วย ธุรกิจของบริษัทจะพัฒนาเติบโตไปอย่างราบรื่น ก็เพราะมีทีมงานที่มีศักยภาพสูง ถ้าให้ลูกหลานในตระกูลเข้าไปบริหาร ไม่ว่าจะทำได้ดีแค่ไหน ก็อาจไม่เป็นที่ยอมรับจากทุกคน ก่อนที่ลูกหลานของตระกูลจะเข้ามาทำงานในบริษัท ทีมงานของบริษัทได้บริหารกิจการจนประสบความสำเร็จมากแล้ว ถ้าให้ลูกหลานในตระกูลเข้ามารับตำแหน่งผู้บริหาร จะทำให้ทุกคนรู้สึกว่าสูญเสียโอกาสในการเติบโตก้าวหน้า ทำให้พวกเขารู้สึกว่าไม่มีอนาคต นอกจากจะทำให้บุคลากรที่มีความสามารถต้องจากบริษัทไปแล้ว ยังจะส่งผลเสียต่อระบบการพัฒนาบุคลากรในด้านการพัฒนาคนที่จะขึ้นมาทดแทนเป็นรุ่นๆ ไป ผมไม่เคยเรียนด้านเศรษฐศาสตร์ แต่จากประสบการณ์การทำงานจริง ผมตระหนักอย่างเด่นชัดว่า การถือหุ้นกับการบริหารควรแยกออกจากกัน ผู้บริหารมีหน้าที่สร้างผลกำไรแก่บริษัทด้วยความรู้แบบมืออาชีพ ส่วนผู้ถือหุ้นก็ควรยินดีกับผลตอบแทนที่มาจากกำไร ไม่ควรให้ผู้ถือหุ้นเข้าไปเกี่ยวข้องกับการบริหาร มิฉะนั้นจะก่อให้เกิดความวุ่นวายและอาจทำให้ประสิทธิภาพในการบริหารลดลง ผมให้สมาชิกในครอบครัวเป็นผู้ถือหุ้น...